ช่วงนี้มีหลายคนมาขอรับคำปรึกษาเพราะมีภาวะเครียด กินไม่ได้ นอนไม่หลับ จากการเสพสื่อติดตามข่าวการจับกุมพระชั้นผู้ใหญ่หลายรูปที่ทำผิดพระธรรมวินัยและผิดกฎหมาย เช่น มีความสัมพันธ์กับสีกา สร้างประวัติส่วนตัวปลอม เรี่ยไรและยักยอกเงินทำบุญไปใช้ประโยชน์ส่วนตนโดยเจตนาทุจริต ฯลฯ คนที่ร่วมทำบุญจึงมีความรู้สึกร่วมทั้งตกใจ เสียใจ เศร้าใจ เพราะทุกคนมีความเคารพนับถือและความศรัทธาอย่างสูง จึงไม่ยอมรับและไม่เชื่อว่าข่าวจะเป็นความจริง???

ไม่แปลกที่พุทธศาสนิกชนจะรู้สึกเช่นนั้น เพราะ “ภาพจำกับภาพจริง” มันแตกต่างกันจนรับไม่ได้เหมือนถูกหลอกลวง ทั้งนี้ พุทธศาสนิกชนจำเป็นต้องแยกแยะ ผ้าเหลืองของพระถือเป็นสัญลักษณ์ของความดี ความบริสุทธิ์ การละทิ้งความโลภ โกรธ หลง และการอุทิศตนต่อพุทธศาสนา แต่ผิดที่คนนำผ้าเหลืองมาใช้แปลงร่างเป็นนักบุญแต่ใจบาป ในมุมมองจิตวิเคราะห์ (Psychoanalysis) สะท้อนให้เห็นถึงความขัดแย้งทางจิตใจและการรับรู้เชิงสังคมต่อบุคคลในฐานะพระนักบุญหรือนักพัฒนา เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นจึงมิใช่การลดคุณค่าของผ้าเหลือง แต่เป็นการยืนยันสัจธรรมชีวิตที่คนบางคนแม้จะห่มผ้าเหลืองก็ยังไม่สามารถตัดกิเลสตนได้

📌 กำเนิดนักบุญ คือ การสร้างภาพคนที่เสียสละ ช่วยเหลือผู้ป่วย ผู้ยากไร้ ด้วยความเมตตากรุณา ยิ่งสร้างประวัติส่วนตัวปลอม (Fake identity) หรือ ประวัติที่โดดเด่น (Self-fabrication) ยิ่งสร้างความน่าเชื่อถือ ยิ่งเห็นถึงความเสียสละ ทั้งนี้ต้องหาสาเหตุที่แท้จริงถึงเหตุจูงใจในการสร้างประวัติปลอม เช่น หนีคดี/การทำผิดกฎหมาย หรือ เนื่องมาจากปมในวัยเด็กที่ต้องการชดเชยความรู้สึกต่ำต้อย (Compensation for inferiority complex) จึงปฏิเสธความจริง (Denial) ไม่ยอมรับอดีต มีการแสวงหาการยอมรับ (Need for approval & belonging) ด้วยการสร้างเรื่องเพ้อฝัน (Fantasy) ฉายภาพที่อยากมีตัวตน (Projection) ลงในประวัติส่วนตัว ประวัติการศึกษา เช่น เรียนโรงเรียนที่มีชื่อเสียง มีประวัติการเรียนดีระดับเกียรตินิยม จบมหาวิทยาลัยดังจากต่างประเทศ ฯลฯ

📌 ใจบาป คือ ภาพของคนที่มีปัญหาในจิตใจ เลือก “เปลี่ยนแรงขับ” (Sublimation) จากปมในใจต่อความรู้สึกด้อยค่า (Inferiority feeling) เปลี่ยนมาเป็นพลังแห่งการช่วยเหลือ เป็นแรงผลักดันที่จะ “เติมเต็ม” ปมด้อยให้เป็นปมเด่นผ่านการดูแลผู้อื่น เช่น ช่วยผู้ป่วย, ผู้ยากไร้, หาเงินบริจาค, สนับสนุนการศึกษาแก่เด็กผู้ด้อยโอกาส ฯลฯ ดังนั้น “ผู้ถูกทอดทิ้ง” ในสังคม เช่น ผู้ยากไร้, ผู้ป่วยโรคเอดส์ (AIDS: Acquired Immune Deficiency Syndrome) ฯลฯ จึงเกิดเป็นความสัมพันธ์ระหว่างบุคคล (Object Relations) เปรียบพระเป็นเสมือนพ่อและแม่เชิงสัญลักษณ์ (symbolic parent) และยังเป็น “ผู้ช่วยเหลือ” (Caregiver archetype) ซึ่งมีความเห็นอกเห็นใจ (Empathy) เสียสละ อุทิศตน เพื่อช่วยเหลือและปกป้องผู้ยากไร้หรือผู้ป่วย หากพระที่มีอัตตาและอำนาจ (Ego & Power) มีชื่อเสียง ได้รับการยกย่องนับถือ มีเงินบริจาคหลั่งไหลเข้ามามากมาย อาจเกิดการเสพติดอำนาจและวัตถุ (Addiction to Power & Materialism) ที่มายั่วยุกิเลสตัณหา จึงเปลี่ยนจาก “นักบุญ” ที่คอยช่วยเหลือผู้ยากไร้หรือผู้ป่วยมาเป็นคน “ใจบาป” ที่หาผลประโยชน์ส่วนตน (Personal Gain) และร่วมมือกับกลุ่มอิทธิพลหรือบริวาร เช่น สีกา, ลูกศิษย์หรือผู้สนับสนุนที่เอื้อผลประโยชน์กัน อีกทั้งวัดหรือศาสนสถานหลายแห่งไม่มีระบบตรวจสอบเส้นทางการเงินที่ชัดเจน ทำให้เกิดโอกาสในการยักยอกเงินบริจาค ฟอกเงินบริจาค แปลงเงินบุญมาเป็นสินทรัพย์บาปส่วนตน เช่น บ้าน รถ ที่ดิน ฯลฯ ซึ่งถือเป็นภัยสังคมที่ร้ายแรง จัดเป็น ”อาชญากรรมสีขาว“ (White-collar crime) คือ การกระทำผิดกฎหมายที่ไม่ใช้ความรุนแรงทางกายภาพ แต่เกี่ยวข้องกับการหลอกลวง หรือการละเมิดความไว้วางใจ, การฉ้อโกง (Fraud), การยักยอกทรัพย์ (Embezzlement), การปลอมแปลงเอกสารหรือบัญชี, การฟอกเงิน (Money laundering) เป็นต้น ซึ่งเป็นบทบาทหน้าที่ของหน่วยงานหรือองค์กรที่เกี่ยวข้องที่มีหน้าที่สืบสวนและสอบสวนหาความจริง หากผิดพระธรรมวินัยหรือผิดกฎหมายต้องถูกดำเนินการตามขั้นตอนอย่างโปร่งใสและเป็นธรรม

📕 แนวทางการดูแลสุขภาพจิตของตนเอง มีดังนี้

1. แยกแยะข่าว : การจับกุมคือเรื่องของ “บุคคล” ที่กระทำความผิดต้องถูกดำเนินคดีตามกฏหมาย ไม่ใช่ “พระธรรม” ที่ยังมีคุณค่าเป็นเครื่องยึดเหนี่ยวจิตใจ
2. ตั้งเวลาและจำกัดการเสพสื่อ โดยเลือกเสพจากแหล่งที่น่าเชื่อถือ และเว้นระยะการอ่าน/ดู/ฟังข่าว เช่น ทำงาน 25 นาที เบรก 5 นาที ดูข่าว ฟังเพลง เป็นต้น
3. เปลี่ยนมุมมองอย่างมีสติ มองทุกเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น เพื่อถอดบทเรียนว่า “แม้ใครจะห่มผ้าเหลืองก็ยังเป็นมนุษย์ที่มีกิเลสและมีโอกาสผิดพลาดได้” ทุกคน ทุกฝ่าย ต้องร่วมด้วยช่วยกันสอดส่องและป้องกันไม่ให้ใครตกเป็นเหยื่อ และไม่เปิดโอกาสให้ใครมาบ่อนทำลายพุทธศาสนาได้