- ความสุขของคุณคืออะไร ?
- คุณรู้สึกมีความสุขครั้งล่าสุดเมื่อไหร่ ?

หลายคนจะตอบคำถามข้างต้นเรื่องความสุขได้ไม่ยาก ในขณะที่อีกหลายคนก็ยังมีข้อสงสัยว่าความสุขคืออะไร

หากมีความยากที่จะตอบคำถามเกี่ยวกับความรู้สึก นั่นเป็นสัญญาณเตือนว่าคุณอาจจะมี “ภาวะสิ้นยินดี” (Anhedonia) ซึ่งเป็นความผิดปกติทางอารมณ์ที่ทำให้ไม่รู้สึกกับอารมณ์ทางบวก ขาดแรงจูงใจ มีปฏิสัมพันธ์กับผู้คนรอบข้างน้อยลง แยกตัว ความต้องการทางเพศลดลง เจ็บป่วยทางร่างกายบ่อยครั้งขึ้น

สาเหตุ : อาจเกิดจาก
1. ปัจจัยทางกายภาพ : จากความไม่สมดุลย์ของสารเคมีในสมอง เช่น สารโดปามีน (Dopamine), สารเซโรโทนิน (Serotonin) หรือจากความเจ็บป่วยทางกาย เป็นต้น
2. ปัจจัยทางพันธุกรรม : โรคซึมเศร้า, โรคไบโพลาร์, โรคจิตเภท เป็นต้น
3. ปัจจัยจากสภาวะแวดล้อม เช่น ภาวะเครียด, ภาวะหมดไฟ (burn out) เป็นต้น

อาการของภาวะสิ้นยินดีมี 2 ลักษณะ
1. ภาวะสิ้นดีทางกายภาพ (Physical Anhedonia) เช่น ไม่รู้สึกมีความสุขกับอาหารที่เคยชื่นชอบ, ไม่สนุกกับกิจกรรมที่เคยทำ เป็นต้น
2. ภาวะสิ้นยินดีทางสังคม (Social Anhedonia) คือภาวะที่ไม่อยากอยู่ร่วมหรือใกล้ชิดกับใคร ไม่อยากมีปฏิสัมพันธ์กับใคร ไม่ว่าจะเป็นคนในครอบครัว เพื่อนฝูง ผู้ร่วมงาน เป็นต้น

ทั้งนี้ภาวะสิ้นยินดีจะเป็นภาวะที่ไม่มีความรู้สึกทางบวกแต่ยังรับรู้ความรู้สึกเชิงลบได้ เช่น เศร้า เสียใจ เป็นต้น ต่างกับภาวะด้านชาทางความรู้สึก (Emotional Numbness) ที่ไม่รับรู้ความรู้สึกใดๆ ไม่ว่าจะเป็นอารมณ์ทางบวกหรือทางลบ

แนวทางการรักษา : ดูแลสุขภาพร่างกายให้แข็งแรง ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการใช้ชีวิต หากิจกรรมที่ช่วยเติมพลังบวก หรือปรึกษาจิตแพทย์เพื่อตรวจและประเมินหาสาเหตุ ช่วยแยกโรคทางกายและแนวทางการรักษา เช่น โรคซึมเศร้า โรคไบโพลาร์ โรคจิตเภท เป็นต้น หากไม่ได้รับการรักษาที่เหมาะสมอาจทำให้เกิดปัญหาส่งผลกระทบต่อสุขภาพทั้งร่างกายและจิตใจ