หลายครั้งที่หลายคนเคยได้ยินคนพูดลอย ๆ ว่า “คนนั้นบ้า” หรือ “เป็นโรคจิตแน่ ๆ” แต่รู้ไหม ? เบื้องหลังคำนี้ เขาหรือเราอาจกำลังเผชิญกับโรคที่ชื่อว่า จิตเภท (Schizophrenia) ที่คนจำนวนไม่น้อยไม่เคยคิดว่าตัวเองหรือคนใกล้ชิดจะป่วยเป็นโรคนี้

🧠 โรคจิตเภท (Schizophrenia) ไม่ใช่เพียงแค่อาการเพ้อเจ้อหรือหลอนอย่างที่หลายคนเข้าใจ แต่เป็นโรคที่มีความผิดปกติของ "ความคิด" "อารมณ์" และ "การรับรู้" ผู้ป่วยอาจได้ยินเสียงที่ไม่มีอยู่จริง คิดว่ามีคนตามทำร้าย หรือพูดจาไม่ปะติดปะต่อ หลายคนเริ่มมีอาการตอนอายุยังน้อย ส่วนใหญ่ไม่รู้ตัวว่าตนเองกำลังป่วย ซึ่งพบได้ในเพศหญิงและเพศชายพอ ๆ กัน และพบได้ประมาณ 1 ใน 100 คน

โรคจิตเภท (Schizophrenia) คือ ความผิดปกติทางจิตที่รุนแรงและเรื้อรัง มีความผิดปกติทางความคิด ที่แตกต่างจากคนทั่วไปอย่างมาก มีการรับรู้ไม่ตรงกับความเป็นจริง มีพฤติกรรมที่ผิดแปลกไป ส่งผลกระทบต่อการดำเนินชีวิตประจำวัน เช่น การเรียน การทำงาน การดูแลตนเอง การใช้ชีวิตในสังคม และความสัมพันธ์กับคนรอบข้าง

🔥 อาการของโรคจิตเภท (Schizophrenia)

1. อาการหูแว่ว ประสาทหลอน เห็นภาพหลอน ได้กลิ่น หรือรับรสที่ไม่มีอยู่จริง
2. ความคิดหลงผิด (Delusion) การมีความคิดและความเชื่อที่ไม่ตรงกับความเป็นจริง เช่น คิดว่าตนเองถูกปองร้าย คิดว่าผู้อื่นนินทา คิดว่าตนเองยิ่งใหญ่ มีอำนาจเหนือผู้อื่น
3. แสดงอารมณ์ไม่สอดคล้องกับเหตุการณ์หรือไม่แสดงอารมณ์ เฉื่อย ชา เก็บตัว ไม่เข้าสังคม ไม่กิน ไม่นอน ไม่อาบน้ำ เป็นต้น
4. ความคิดผิดปกติ พูดคุยไม่รู้เรื่อง พูดไม่ปะติปะต่อหรือไม่ต่อเนื่อง ประสิทธิภาพการสื่อสารลดลง
5. พฤติกรรมเคลื่อนไหวผิดปกติ เช่น เคลื่อนไหวมากเกินไป เคลื่อนไหวน้อยเกินไป หรือหยุดอยู่นิ่ง ๆ เป็นเวลานาน

การดูแลผู้ป่วยจิตเภท (Schizophrenia)
ผู้ที่ป่วยโรคจิตเภทมักจะดูแลตัวเองได้น้อยกว่าคนทั่วไป ดังนั้น "ครอบครัว" และ "คนใกล้ชิด" จึงมีบทบาทสำคัญมากในการช่วยเหลือและดูแล

• ✅ ครอบครัวและคนใกล้ชิด ควรทำความเข้าใจลักษณะอาการ เพื่อดูแลอย่างเข้าใจและระมัดระวังเรื่องความปลอดภัยให้เหมาะสม
• ✅ ดูแลให้ผู้ป่วยรับประทานยาอย่างสม่ำเสมอ เพราะยาช่วยควบคุมอาการได้ดี ไม่ควรปรับยา เพิ่ม/ลดหรือหยุดยาเอง อาจทำให้คุมอาการไม่ได้ ป่วยเรื้อรังและรุนแรง แนะนำให้ปรึกษาแพทย์หากมีข้อสงสัยเรื่องการใช้ยา
• ✅ ควรติดตามการรักษาอย่างต่อเนื่อง ไปพบแพทย์ตามนัดทุกครั้ง เพราะแพทย์จะช่วยตรวจ ประเมิน และปรับยาตามอาการ จะช่วยให้ผู้ป่วยสามารถดำเนินชีวิตได้อย่างปกติสุข
• ✅ ถ้าผู้ป่วยเริ่มมีพฤติกรรมแปลก ๆ ผู้ดูแลควรรีบแจ้งแพทย์ หรือพาผู้ป่วยไปพบแพทย์ เพื่อให้แพทย์ช่วยประเมินอาการและปรับยาหรือการรักษาให้เหมาะสม
• ✅ สังเกตอาการผิดปกติ เช่น พูดคนเดียว เอะอะโวยวาย อาละวาด หงุดหงิดง่าย ยิ้มหรือหัวเราะคนเดียว เหม่อลอย หวาดระแวง หรือคิดว่าคนอื่นจะทำร้าย
• ✅ หากิจกรรมหรืองานอดิเรกให้ทำ เช่น งานบ้านเล็ก ๆ น้อย ๆ งานอดิเรก หรือการออกกำลังกายเบา ๆ ควรเป็นกิจกรรมง่ายๆ ตามความชอบของผู้ป่วย

• 📌 สุขภาพจิตก็เหมือนสุขภาพกาย — ที่เจ็บป่วยได้ และรักษาได้
• 📌 ไม่มีใครอยากป่วย ไม่มีใครเลือกได้ว่าจะเป็นหรือไม่
• 📌 เพียงแค่เราไม่ตัดสินใครง่าย ๆ จากสิ่งที่เราไม่เข้าใจ
• 📌 สิ่งสำคัญ คือ ให้กำลังใจและเปิดใจรับฟัง

ลองเปลี่ยนจากคำว่า "บ้า" เป็น "คนที่ต้องการความช่วยเหลือ"
บางที...อาจเป็นจุดเริ่มต้นของความเข้าใจและความเมตตา ❤️