ข่าวเหตุการณ์ความรุนแรงต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นที่โรงเรียน เช่น บุคคลภายนอกเข้ามาทำร้ายนักเรียน, ครูทำร้ายนักเรียน, นักเรียนทำร้ายครู, นักเรียนทำร้ายกัน ฯลฯ

เนื่องจากโรงเรียนเป็นสถานศึกษาที่เน้น “ความปลอดภัย” ทั้งต่อร่างกาย จิตใจ และสังคม การป้องกันก่อนเกิดเหตุ (Prevention) และการลดความรุนแรงเมื่อเกิดเหตุ (Intervention) จึงเป็นสิ่งสำคัญที่ผู้บริหารโรงเรียนจะต้องมีนโยบายและมาตรการ การวางแผน การสื่อสาร และการอบรมให้ความรู้ไม่เฉพาะแต่ “วิชาการ” แต่ต้องรวม “วิชาชีวิต” ที่ทุกคน ทุกฝ่าย ต้องประพฤติปฏิบัติร่วมด้วยช่วยกันทั้งครู ผู้ปกครอง และนักเรียน เพื่อให้นักเรียนเป็น “คนเก่ง และ คนดี” เป็นการสร้าง “ภูมิคุ้มกันโลก“ เตรียมความพร้อมให้นักเรียนที่จะจบออกไปเป็นคนที่มีคุณภาพของสังคม และทำคุณประโยชน์ให้แก่ประเทศชาติสืบไป

📕 แนวทางการส่งเสริมสุขภาพจิต มีดังนี้

1. โรงเรียนควรสร้างสภาพแวดล้อมเชิงบวกที่เป็นสถานที่ที่ปลอดภัยทั้งจากเหตุร้ายที่ตั้งใจและไม่ได้ตั้งใจ (Security & Safety) เช่น การติดบัตร หรือ สแกนบัตรผู้มีสิทธิ์เข้า-ออกเขตโรงเรียน เป็นต้น
2. วัฒนธรรมโรงเรียนที่เคารพกัน (Respect Culture) ทุกคน ทุกฝ่าย ทั้งครู ผู้ปกครอง และนักเรียน ควรเป็น “กัลยาณมิตร” เคารพใน “สิทธิมนุษยชน” ความเสมอภาคกัน ไม่มีการกลั่นแกล้งกัน (Anti-Bullying) ไม่มีการทำร้ายกันทั้งทางร่างกาย จิตใจ หรือสังคม เช่น การทำร้ายตบตีชกต่อย ล้อเลียน อวดรวย เหยียดจน ด้อยค่า ฯลฯ ซึ่งจะส่งผลเสียสร้างความรู้สึกเจ็บปวด ทุกข์ใจ ฝังใจ แค้นใจ เป็นต้น
3. ส่งเสริมทักษะการสื่อสารเชิงบวกอย่างสร้างสรรค์ คือ “ พูดกัน … ฟังกัน … เข้าใจกัน” ดังนี้
   • -การใช้คำพูดเชิงบวก (Positive Language) : หลีกเลี่ยงคำพูดประชดประชัน การตำหนิ หรือดูถูกเหยียดหยาม ควรใช้คำพูดที่สร้างกำลังใจหรือข้อเสนอแนะเชิงบวก
   • -ฟังอย่างตั้งใจ (Active Listening) : เข้าใจความรู้สึก มีการทวนหรือสรุปสิ่งที่อีกฝ่ายพูดเพื่อให้เขารู้ว่าเราเข้าใจถูกต้องหรือไม่
   • -เอาใจเขามาใส่ใจเรา มีความเข้าใจและความเห็นอกเห็นใจซึ่งกันและกัน (Empathy)
4. ระบบการเฝ้าระวังและคัดกรองนักเรียนกลุ่มเสี่ยง : ครูจะประเมินปัจจัยเสี่ยง เช่น ความเครียดสูง ปัญหาครอบครัว ประวัติถูกกลั่นแกล้ง หรือแสดงพฤติกรรมก้าวร้าวที่ต้องส่งต่อปรึกษาครูแนะแนวหรือครูนักจิตวิทยา รวมทั้งต้องมีช่องทางติดต่อสื่อสารระหว่างครูกับผู้ปกครองอย่างสม่ำเสมอ เพื่อให้การช่วยเหลือนักเรียนก่อนจะเกิดเหตุร้ายหรือสายเกินจะเยียวยา

📕 ในกรณีที่เกิดความไม่เข้าใจกัน ควรจะ

1. สื่อสารแบบไม่ใช้ความรุนแรง (Nonviolent Communication: NVC) : จากกรณีศึกษา นักเรียนไม่พอใจที่ไม่ได้คะแนนเต็ม ได้คะแนน 18/20 สังเกตจาก ข้อเท็จจริง (Observation) โดยไม่ใส่การตัดสิน => บอกความรู้สึก (Feelings) เช่น นักเรียนรู้สึกโกรธ => อธิบายความต้องการ (Needs) เช่น คำตอบถูก ต้องได้คะแนนเต็ม => คำขอ (Request) เช่น ครูแจ้งว่ามีแต่คำตอบแต่ไม่ได้แสดงวิธีทำ หากโจทก์ไม่ ได้ระบุว่าจะต้องแสดงวิธีทำ และนักเรียนคนอื่น ๆ ถูกตัดคะแนนเช่นกัน ปัญหานี้ต้องนำมาพิจารณาร่วมกันและ อาจได้รับการยกเว้น หากเหตุผลที่ต้องแสดงวิธีทำเพื่อป้องกันนักเรียนลอกคำตอบกัน ครูจะต้องนำไปปรับปรุงการออกข้อสอบให้โจทย์มีความชัดเจนว่าถามอะไร จะให้คะแนนอย่างไร เป็นต้น
2. ฝึกทักษะทางอารมณ์และสังคม (Social-Emotional Learning, SEL) : ฝึกเด็กให้รู้จักการจัดการอารมณ์ (Emotional regulation) และพัฒนาทักษะการแก้ปัญหาอย่างสร้างสรรค์ แทนการใช้พฤติกรรมความก้าวร้าวรุนแรง
3. แผนรับมือเหตุรุนแรงฉุกเฉิน : กรณีที่ต้องมีการเจรจาไกล่เกลี่ย (Conflict Resolution Skills) โดยเสนอคำขอที่ชัดเจนและไม่กดดันซึ่งกันและกัน แบบ WIN-WIN รวมทั้งต้องมีการฝึกซ้อมขั้นตอนการป้องกันตนเองในกรณีมีเหตุรุนแรง มีระบบแจ้งเตือนและควบคุมพื้นที่อย่างปลอดภัย รวมทั้งมีการเตรียมทีมนักจิตวิทยาเข้าให้การช่วยเหลือหลังเหตุการณ์เพื่อลดภาวะเครียดหลังเหตุการณ์รุนแรง (Post-Traumatic Stress Disorder Prevention) ที่ส่งผลเสีย กระทบต่อสุขภาพจิตของทั้งครู นักเรียน และผู้ปกครอง